چرا ۱۶ آذر؛ روز دانشجو نامیده شد؟
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۵۴۴۷۵
به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، ۱۶ آذر را بسیاری به یاد دارند و بسیاری خیر، روزی که در تقویم ما ایرانیان به نام روز دانشجو ثبت شده است و این روزها با شرایط ایجاد شده نام آن را بیشتر میشنویم.
اما چرا این روز را به نام روز دانشجو نام گذاری کردند؛ چه حوادثی اتفاق افتاد که مسئولین تصمیم گرفتند ۱۶ آذر روز دانشجو باشد، روز افرادی که قرار است جامعه را بسازند و خدمتگزار باشند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در واقع روز ۱۶ آذر به یاد سه دانشجو که هنگام اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون معاون رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۳۲ (حدود چهار ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد همان سال) در دانشگاه تهران کشته شدند، گرامی داشته میشود.
بیانات رهبر انقلاب درباره روز دانشجو
حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیداری که با اساتید و دانشجویان در ۲۴ آذر سال ۱۳۸۷ و در دانشگاه علم و صنعت داشتند، به تاریخچه این واقعه اشاره کرده و فرمودند: «۱۶ آذر در سال ۳۲ که در آن سه نفر دانشجو به خاک و خون غلتیدند، تقریباً چهار ماه بعد از ۲۸ مرداد اتفاق افتاده؛ یعنی بعد از کودتای ۲۸ مرداد و آن اختناق عجیب - سرکوب عجیب همهی نیروها و سکوت همه - ناگهان به وسیله دانشجویان در دانشگاه تهران یک انفجار در فضا و در محیط به وجود میآید. چرا؟ چون نیکسون که آن وقت معاون رئیس جمهور آمریکا بود، آمد ایران. به عنوان اعتراض به آمریکا، به عنوان اعتراض به نیکسون که عامل کودتای ۲۸ مرداد بودند، این دانشجوها در محیط دانشگاه اعتصاب و تظاهرات میکنند، که البته با سرکوب مواجه میشوند و سه نفرشان هم کشته میشوند. حالا ۱۶ آذر در همهی سالها، با این مختصات باید شناخته شود. ۱۶ آذر مال دانشجوی ضد نیکسون است، دانشجوی ضد آمریکاست، دانشجوی ضد سلطه است.»
نگاهی به روز ۱۶ آذر و اتفاقات آن
درست در دههٔ ۱۳۲۰ و اوایل دهه ۱۳۳۰ بود، زمانی که حکومت رضاشاه پهلوی سقوط کرده بود و فضای بازتری برای فعالیتهای سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه تهران که در آن زمان تنها مؤسسه مدرن آموزش عالی در ایران بود ایجاد شده بود.
دورهای که نفوذ دانشجویان سبب شده بود حزب توده تعجب کندچنانکه بنا به گزارشهای مختلف، بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاه تهران عضو یا هوادار این حزب بودند.
اما در دوران نخستوزیری محمد مصدق و افزایش محبوبیت جبههٔ ملی در اوایل دهه ۱۳۳۰، محوریت این حزب در دانشگاه به چالش کشیده شد و پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سازمانهای سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، برای دوره کوتاهی در یک ائتلاف ضعیف، تحت نام نهضت مقاومت ملی به مقاومت سیاسی دست زدند و تظاهراتها و اعتصابهای پراکندهای در پاییز همان سال در دانشگاه تهران و همچنین بازار، بخصوص در تاریخ ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، در اعتراض به محاکمه مصدق برگزار شد؛ و تنها چند هفته پس از این اتفاقات و وقایع، اعلام شد که روابط ایران و بریتانیا که در زمان نخستوزیری مصدق قطع شده بود از سر گرفته خواهد شد و ریچارد نیکسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریکا برای دیدار رسمی به ایران خواهد آمد.
این موضوع شد یک جرقه، یک نکته و بهانه لازم برای اعتراضات را فراهم کرد و به سفارش نهضت مقاومت ملی در ۱۶ آذر دانشجویان فعال به سخنرانی در کلاسها پرداختند و تمامی محوطه دانشگاه تهران را نا آرامی فرا گرفت و غوغای ۱۶ آذر آغاز شد و دولت وقت برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم به سرکوب کردن اعتراضات گرفت.
همان روزها بود که سربازان و نیروهای ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به کلاسهای درس نیز حمله کردند و صدها دانشجو را بازداشت کردند و بسیاری از افراد را نیز زخمی کردند.
آغاز جنگ در دانشگاه و شهادت ۳ دانشجو
نیروهای امنیتی در دانشکده فنی، شروع به تیر اندازی کردند که در نهایت سبب مرگ سه دانشجوی این دانشکده به نامهای احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعترضوی و مصطفی بزرگنیا شد.
نیکسون نیز فردای آن روز خوش خوشان به ایران آمد و دکترای افتخاری در رشته حقوق را در دانشگاه تهران که در اشغال مشهود نیروهای نظامی بود، دریافت کرد.
اگر بخواهیم نگاهی دیگر داشته باشیم باید اینگونه بگوییم که؛ وقایع آذر ۱۳۳۲، نمایانگر واکنش دولت کودتا به فعالیتهای دانشجویی بود و به دنبال آن سرکوب نظاممند تمامی اشکال دیگر مخالفت ها، روی داد و در نهایت کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور که مرکز اجتماع و مباحثه مخالفان حکومت پهلوی در خارج از ایران بود، تصمیم گرفت ۱۶آذر را به نام روز دانشجو نام گذاری کند.
دانشجویان نیز پس از آن، هر سال در این روز اعت صابهای دانشجویی به راه میانداختند و در واقع ۱۶ آذرماه به معیار خوبی برای ارزیابی میزان نفرت از حکومت استبدادی و توانایی و نفوذ مخالفان در بین روشنفکران، تبدیل شد و اینطور میتوان گفت که؛ این روز از آن زمان، همچنان از اهمیت تاریخی برجستهای در ایران برخوردار بودهاست و هر سال توسط دانشجویان در زمان خودشان؛ روزی برای اعتراضات مسالمت آمیز به مشکلات خود و همینطور مشکلات اجتماعی کشور مانند حمایت از اعتراضات کارگری است، البته به این نکته دقت کنید که بیشتر این اعتراضات به علت حضور نیروهای امنیتی به خشونت کشیده میشود.
همانطور که تا امروز نیز شاهد آن بودید؛ دانشجویان تا به این لحظه جدا از روز دانشجو به نوبه خود برای دانشجویان بازداشتی، برای حمایت از اعتراضات سراسری، اعتراضاتی را نیز ترتیب داده اند.
اما چه گذشت در آن روز خونین؟
براساس گفته های فضلالله بزرگنیا، برادرِ مصطفی «آذر و مصطفی در همان لحظات اول هجوم سربازان به ساختمان دانشکده فنی دانشگاه بر اثر اصابت تیر به قلب به شهادت رسیدند و احمد قندچی نیز پس از زخمی شدن و انتقال به بیمارستان شماره دو نیروی زمینی ارتش به دلیل بیتوجهی به زخمها و عدم تزریق خون جدید و بر اثر شدت خونریزی، به شهادت رسید.»
اما اداره پزشکی قانونی پهلوی یک روز بعد از جنایت در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۳۲ در گزارشی نوشت: «علت فوت سه نفر از دانشجویان دانشگاه تهران از طرف اداره پزشکی قانونی چنین تشخیص داده شده است:
بیشتر بخوانید: ریشه مشکلات کنونی، تدابیر ناپخته دولتمردان است/ در گام دوم انقلاب مجلسی متفاوت خواهیم داشت روز دانشجو نماد نقش دانشگاه در شناخت نیازهاست روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ بر دانشجویان چه گذشت؟/ بار سنگینی که بر دوش جامعه دانشگاهی است«مصطفی بزرگنیا، دانشجوی دانشکده فنی بر اثر یک گلوله که از طرف راست سینه وارد و از زیر بغل چپ او خارج شده فوت کرده است. بر اثر این گلوله استخوان بازوی وی به کلی خرد شده و خونریزی زیاد باعث مرگ وی شده است. بر پشت شانه راست مقتول نیز اثر زخم سرنیزه دیده می شود که تا ۱۵ سانتیمتر زیر پوست فرو رفته بود.
سید مهدی شریعترضوی، دانشجوی مقتول دیگر فقط به علت زخم سرنیزه فوت کرده است. سرنیزه استخوان ران راست وی را به کلی خرد کرده و شریانها را پاره کرده و در نتیجه خونریزی زیاد مجروح درگذشته است. یک گلوله نیز به دست راست وی اصابت کرده که جلدی بوده و نمی توانسته باعث مرگ باشد.
مقتول دیگر احمد قندچی نام دارد و به علت اصابت گلولهای که وارد شکم وی شده و احشای داخلیش را پاره کرده، درگذشته است.»
انتهای پیام/
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: روز دانشجو دانشگاه تهران کودتای ۲۸ مرداد روز دانشجو آذر ۱۳۳۲ نیرو ها ۱۶ آذر بر اثر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۵۴۴۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دانشگاه تهران از سال آینده در شعبه نجف اشرف دانشجو میپذیرد
رییس دانشگاه تهران از مصوبه هیأت امنای این دانشگاه برای راهاندازی شعبههای دانشگاه در سه خوشه اصلی شامل حوزه کشورهای خاورمیانه و آفریقا، کشورهای حوزه اوراسیا و شبه قاره هند، گفت: هدف گذاری اصلی این دانشگاه در عراق ناظر بر راهاندازی شعبه دانشگاه در شهر نجف اشرف و گسترش شعب در دیگر شهرهای عراق است.
به گزارش ایرنا، سید محمد مقیمی در دیدار با معاون پژوهش و تحول علمی وزیر علوم عراق که در محل دفتر رییس دانشگاه تهران برگزار شد، افزود: مشترکات فرهنگی، اجتماعی و عقیدتی بین مردم ایران و عراق موجب شده است که ما فارغ از مرزهای جغرافیایی ایران و عراق، این دو کشور را به عنوان یک امت مشترک و ملت واحد تلقی کنیم و پیشرفتهای عراق را پیشرفتهای خود میدانیم. سیاست جمهوری اسلامی ایران گسترش همکاری علمی با کشورهای همسایه بویژه کشور عراق است و کشور دوست و برادر عراق را اولویت اول دانشگاه تهران در توسعه تعاملات علمی و دانشگاهی میدانیم.
وی از ترسیم نقشه راه تعاملات علمی بینالمللی در دوره جاری مدیریتی دانشگاه تهران خبر داد و گفت: در این نقشه راه، اولویت اصلی ما به کشورهای منطقه اختصاص پیدا کرده است. همچنین ساختاری را برای ایجاد شعبههای دانشگاه تهران در خارج از مرزهای جغرافیایی ترسیم کرده و سه خوشه اصلی شعب شامل شعبههای مربوط به حوزه کشورهای خاورمیانه و آفریقا، خوشه کشورهای حوزه اوراسیا و خوشه شبه قاره هند را به تصویب هیأت امنای دانشگاه تهران رساندهایم.
رییس دانشگاه تهران از افتتاح شعبه دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران در آفریقای جنوبی همزمان با سفر آتی رییسجمهور به این کشور خبر داد و گفت: شعبه دانشگاه تهران در کشور گرجستان راهاندازی شده و پذیرش دانشجو در این شعبه آغاز شده است و شروع به کار این شعبه دانشگاه تهران را به زودی شاهد خواهیم بود. در دوبی نیز شعبه دانشگاه تهران در حال شکلگیری است و بر اساس مذاکرات با مقامات هندوستان، به زودی شعبه دانشگاه تهران در دهلی نو تأسیس می شود.
مقیمی: دانشگاه تهران از سال آینده در شعبه نجف اشرف دانشجو می پذیرد
مقیمی با اعلام اینکه اولین اقدام دانشگاه تهران در ۲.۵ سال اخیر تلاش برای ایجاد شعبه دانشگاه در کشور دوست و برادر عراق بوده است، به همکاریها و مراودات گسترده دانشگاه تهران با دانشگاههای عراق و امضا و مبادله تفاهمنامههایی با این دانشگاهها اشاره کرد و بیان داشت: با وجود همه این تعاملات، هدفگذاری اصلی دانشگاه تهران در عراق ناظر بر راهاندازی شعبه دانشگاه در شهر نجف اشرف و گسترش شعب در دیگر شهرهای عراق است. رویکردمان در خصوص شعبه عراق با شعب سایر کشورها کاملاً متفاوت است و هدفمان این است که رشتههای مورد نیاز دولت و مردم عزیز عراق در این شعبه راهاندازی شوند.
رییس اجلاس رؤسای دانشگاههای برتر ایران با یادآوری اینکه دانشگاههای برتر ایران منتظر هستند تا بر اساس نتیجه راهاندازی شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف نسبت به گسترش فعالیتهای خود در عراق جدیتر عمل کنند، سرعتبخشی برای صدور مجوزهای لازم در خصوص راهاندازی این شعبه دانشگاهی را مورد تاکید قرار داد و گفت: راهاندازی شعبه دانشگاه تهران در عراق فصل جدیدی در روابط علمی و دانشگاهی دو کشور ایجاد میکند. تفاهمنامهای حقوقی به منظور تأمین فضای فیزیکی و برخی دیگر از خدمات مورد نیاز برای شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف، با یک سرمایهگذار عراقی منعقد کردهایم که بر این اساس ساختمان مناسبی نیز برای شعبه عراق اختصاص پیدا کرده و استانداردهای مدنظر وزارت علوم عراق در آن اعمال میشود.
مؤسس و رییس کرسی کارآفرینی یونسکو در آسیا و اقیانوسیه از آمادگی این کرسی و دانشگاه تهران به منظور توسعه فعالیتها در حوزههای کارآفرینی، مهارتورزی دانشجویان، اجراییسازی تفاهمنامههای دانشگاه تهران با دانشگاههای کشور عراق و استقرار شعبه شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در عراق با محوریت شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف خبر داد و از معاون وزیر علوم عراق خواست تا تعدادی از اساتید برجسته و تراز اول دانشگاههای عراق را برای عضویت هیأت علمی وابسته دانشگاه تهران در شعبه نجف اشرف معرفی نماید تا پس از بررسی پرونده علمی آنها، در دستور کار هیأت اجرایی جذب هیأت علمی دانشگاه تهران قرار گیرد.
الهام امینزاده معاون بینالملل دانشگاه تهران نیز در این دیدار که با حضور یحیی بوذرینژاد مسئول راهاندازی شعبه دانشگاه تهران در عراق، عبدالرضا سیف رییس دانشکده ادبیات و علوم انسانی و حمید زارع رییس دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: در حال حاضر بیش از ۶۰۰ دانشجو از کشور عراق در حال تحصیل در دانشگاه تهران هستند که بیش از ۸۰ درصد آنها در مقطع دکتری تحصیل میکنند.
معاون بینالملل دانشگاه تهران، تمرکز دانشگاه تهران در توسعه روابط با عراق را ناظر بر راهاندازی شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف دانست و افزود: بر اساس رشتههایی که در شعبه عراق راهاندازی میشوند و با توجه به اینکه اساتید در این شعبه به دو زبان عربی و انگلیسی تدریس خواهند کرد، در حال شناسایی و انتخاب اساتید دانشگاه تهران برای تدریس در شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف هستیم.
یحیی بوذرینژاد، مسئول راهاندازی شعبه دانشگاه تهران در عراق نیز از رشتههای گروههای مدیریت، حقوق نفت و گاز، زیستشناسی، بیوتکنولوژی، مهندسی کامپیوتر، علوم سیاسی و غیره به عنوان رشتههای اولویتدار برای راهاندازی در شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف نام برد و با ابراز امیدواری نسبت به انجام اولین دوره پذیرش دانشجو در این شعبه برای سال تحصیلی آینده، بیان داشت: در این شعبه علاوه بر بهرهگیری از ظرفیت استادان دانشگاه تهران، از همکاری استادان تراز اول دانشگاههای عراق نیز استفاده خواهیم کرد.
لبنا خمیس مهدی معاون پژوهش و تحول علمی وزارت علوم عراق هم با ابراز خرسندی از حضور در دانشگاه تهران، از معاونت پژوهش و تحول علمی وزارت علوم عراق به عنوان یک نهاد راهبردی و به مثابه ستون فقرات این وزارتخانه با ماموریتهایی نظیر مسئولیت تمام امور مربوط به دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای عراق، رتبهبندی مجلات علمی عراقی، رصد وضعیت دانشگاههای عراق در رتبهبندیهای بینالمللی، رصد مقالات و آثار علمی دانشگاههای عراق، بررسی توافقنامههای بین دانشگاههای عراق با دانشگاههای دیگر کشورها، بازنگری و بروز رسانی سرفصلهای دروس دانشگاهی و غیره نام برد.
معاون وزیر علوم عراق همچنین با استقبال از تأسیس شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف، بیان داشت: پرونده ایجاد این شعبه را پس از مطالعه دقیق، به بخش مربوطه در وزارت علوم عراق ارجاع دادهایم. تأسیس شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف یک اولویت برای ما محسوب میشود و شخص وزیر علوم عراق کاملاً در جریان تأسیس این شعبه قرار دارد. بنابراین با تسریع در بررسی پرونده، امیدواریم به زودی شاهد نهایی شدن تأسیس این شعبه دانشگاهی در عراق باشیم.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، مقیمی رییس دانشگاه تهران در بخش دیگر این نشست، با اشاره به حضور دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان تنها دانشگاههای ایرانی حاضر در میان ۱۰ دانشگاه برتر خاورمیانه بر اساس آخرین رتبهبندی بینالمللی سایمگو، خاطرنشان کرد: دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران تفاهمی دارند که فعالیتهای بینالمللی مشترکی را رقم زنند.
وی از برگزاری جشن یکهزار و هفتصد و پنجاه و هفتمین سال پایهگذاری سنت آموزش عالی در جهان در خرداد ماه از سوی دانشگاه تهران خبر داد و بیان داشت: هر چند ۹۰ سال از قدمت ساختمانها و مکان فعلی دانشگاه تهران وجود دارد میگذرد، اما سیر تکامل دانشگاه تهران بیانگر این است که قدمت دانشگاه تهران بسیار فراتر از ۹۰ سال است. یونسکو در سال ۲۰۱۷ میلادی دانشگاه جندی شاپور را با قدمت ۱۷۵۰ سال به عنوان قدیمیترین نهاد علم در ایران معرفی کرده است و شورای عالی انقلاب فرهنگی در فروردین ماه ۱۴۰۳ مصوب کرد که دانشگاه تهران میراثدار این قدمت آموزش عالی در ایران است.
مقیمی: دانشگاه تهران از سال آینده در شعبه نجف اشرف دانشجو می پذیرد
رییس ستاد بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت دانشگاهی ایران با دعوت از هیأت عراقی و رؤسای دانشگاههای برتر عراق برای حضور در آئین افتتاح این بزرگداشت که خرداد ماه در دانشگاه تهران برگزار میشود، افزود: شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست رئیسجمهور کشورمان، مأموریت ویژهای را برای فعالیتهای ارتقای نقش دانشگاه در تمدنسازی برعهده دانشگاه تهران قرار داده است، این دانشگااه در طول سالهای فعالیت خود ۷۰۰ تفاهمنامه با دانشگاههای معتبر دنیا امضا کرده است و ۸ خرداد ماه ۱۴۰۳ مراسم باشکوهی با حضور رؤسای دانشگاههای مهم دنیا و شخصیتهای بینالمللی در دانشگاه تهران برگزار می شود.
وی با بیان اینکه دانشگاه تهران دارای نزدیک به ۵۰ هزار دانشجو، ۲۲۰۰ عضو هیأت علمی دائم و چهار هزار عضو هیأت علمی پاره وقت است، گفت: بیشتر اساتید دانشگاه تهران فارغالتحصیل بهترین دانشگاههای دنیا هستند و بیش از ۱۰۰ عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در دانشگاههای کشورهای اروپایی در حال گذراندن فرصت مطالعاتی یا تدریس فصلی در دانشگاههای معتبر آمریکا و کانادا هستند. بنابراین دانشگاه تهران بخاطر قدمت و پایداری خود و با اتکا به اعضای هیأت علمی توانمند توانسته است در دنیا بدرخشد و دانشگاههای غربی نیازمند ظرفیتهای علمی و توان اساتید ما هستند.
در پایان این دیدار، هدایایی به رسم یادبود از سوی رییس دانشگاه تهران به لبنا خمیس مهدی معاون پژوهش و تحول علمی عراق و هیأت همراه وی متشکل از مدیران کل و رؤسای ادارات این معاونت تقدیم شد.
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: تاسیس رشته مطالعات عربستان در دانشگاه تهران